opinions, analysis and interviews

interview with the italian acclaimed art critique toti carpentieri (i, al)

  • fate -oscar
  • fate -oscar2
  • oscar
  • fate
  • banda
  • salla

 

l’intervista di fate velaj con il noto critico d’arte toti carpentieri in ocazione della premiazione come il vincitore del premio focara per la fotografia.
lecce, 18.gennaio 2010

 
toti carpentieri-qual è, oggi, il ruolo della fotografia?

fate velaj-per me la fotografia è come un racconto in formato jpeg che vuol dire raccontare per immagini eventi, il mondo intorno a te, e anche persone e luoghi, certe cose e fatti. tutte queste esprimono la gioia che vedo e sento di fronte ai fenomeni del mondo; dagli eventi sociali a quelli culturali, alle avventure nei viaggi, piccoli o grandi che siano. la fotografia vuol dire scoprire e approfondire qualcosa per se stesso e comunicarla agli altri. per me la fotografia è documentazione e testimonianza di eventi spesso fondamentali (come focara 2009). tutte queste situazioni possono essere fotografate in vari modi e dipende dalla motivazione e lo scopo del fotografo.
la fotografia di oggi è un mezzo di comunicazione molto potente che sta tornando un po’ sulla scena che per comunicare ed esprimersi ha bisogno di molto spazio e soprattutto molto tempo. questo vuol dire tempo per essere guardata, e spazio su un mezzo di comunicazione ma anche galleria d’arte per essere mostrata.

per me come artista, che sono presente ai vari campi dell’arte come la pittura e l’esseays/narrativa, la fotografia è un’altra gioia e voglia permanente di comunicare, ma nello steso tempo è una miscela tra il mio arte astratto della pittura; come quello delle serie “memories from the future” e quelli dei “the red in the bedroom” con le immagini fotografate alle strade d’europa come nel “on the road” che fanno la mia fotografia necessariamente oggettiva. comunque, nella mia fotografia c’è un fattore di “verità”, perché io fotografo sul luogo dove succede il fatto, e quelle impressioni raccolte nei quei luoghi mi aiutano ad esprimermi nella tela (canvas) con i colori. cosi voglio dire che la mia fotografia è una forma d'arte pari a pittura e a qualsiasi linguaggio che mi permetta ad esprimermi.
 
toti carpentieri-e qual è il suo rapporto con l’artista?+ma, la fotografia è realmente un medium oggettivo?
 
fate velaj-per me come artista, è necessario di essere in grado di utilizzare la fotografia come un racconto di un'esperienza vissuta, come oggetto di scambio fra una materia d’arte a un'altra, come la pittura, riunite da forti legami culturali e affettivi.
io documento oggetti, persone, luoghi, per essersi riutilizzati come strumento relazionale in un altro linguaggio artistico, e in questo caso, pittura. l'operazione successiva, infatti, è quella di portare questa raccolta di fotografie nel mio studio di vienna per sfruttare i loro sentimenti in varie versioni colorate. a me accade spesso che una raccolta d'immagini, come quello di werfenweng alle montagne di salizburgo, che anche in questo caso, è l'esperienza generata dalla fruizione e dallo scambio di più fotografie che hanno portato alla realizzazione dei miei quadri del ciclo “the small village under the big mountain”. le fotografie scattate in quei luoghi vissuti mi hanno aiutato a servirmi delle periferie della mia memoria che nell’atelie si sono modificati in un’opera d’arte come quello “the inhabitants of the small village under the big mountain”.
in fine; voglio dire che per me la fotografia è un “work-in-progress”, perche mi ha aiutato anche ad esprimere quei momenti per scrivere le mie esseays come “le nozze dell’ultima amata”, “hotel national beograd”, “senigallia”, “tunnel of love”, “the grey vienna”, etc. il risultato visibile di questa poetica narrativa è come un'immagine pura, ma in questo caso è un’immagine scritta.
questa volontà di stare sempre presente all'interno dell'opera rivela una concezione artistica, in qui la fotografia necessariamente conduce me ad un altro stato d’anima che mi darà la possibilità di produrre un'opera d'arte rispettando il significato come se originasse da una concreta situazione vivente che puoi vedere nel mio quadro “the south’s blue rhapsody”.
 
toti carpentieri-quali emozioni ti ha dato vivere la realtà del salento?

fate velaj-per me, come uomo cresciuto dall’altra parte dell’adriatico, il salento è una regione che è sempre stato presente nella mia mente da quando avevo 10 anni. da quando sono stato a valona, ho notato che questa regione possiede un ricco patrimonio materiale e immateriale fatto di suoni, parole, racconti in musica, danze, ecc., ma anche resti di una vecchia civiltà.
quando ho visto lecce, novoli, gallipoli, otranto, s.m. di leuca ecc. ho visto con i miei occhi che queste città non sono solo belle, ma sono anche testimoni dei vari periodi di civiltà e dei suoni di millenni. ho incontrato molta gente, ho parlato con loro, ho visitato luoghi storici e ho toccato con le mie mani “la storia” e in stesso momento ho sentito delle voci dei nostri avi che urlano con la consapevolezza per esserci attenti a difendere i nostri valori, le nostre radici, la nostra storia, l’identità europea.
io penso che ci sia ancora bisogno di un contatto reale con le generazioni passate e quella presente per comprendere la storia e le tradizioni.

toti carpentieri-cosa vuol dire aver vinto la prima edizione del premio fòcara?

fate velaj-quando mi hanno chiamato per comunicarmi che ho vinto il premio focara per la fotografia mi sono sentito molto onorato, perche al concorso hanno partecipato anche nomi noti della fotografia italiana; come il professore guido cecere dell’accademia delle belli arti di venezia, maura parodi-presidente del start in genova, marco cavallini ecc.. ho provato un piacere particolare perché ho sentito una continuità della mia figura artistica.
vincere la prima edizione del premio focara per la fotografia, per me, è un situazione “smile” ,perche mi ricordo che quando mi hanno proposto di andare a novoli per partecipare al concorso mi trovavo a lago di ohrid per il mio grande progetto dell’ “europa boulevard- 100 passi per l’europa” – un progetto che ha vinto il cuore di molte personalita europee come: vaclav havel, imre kertezs-premio nobel per la letteratura, jose manuel barroso, ecc.  ed è stato considerato  come il miglior modo per “unifying europe through culture”. in questo tempo ero molto impegnato con questo progetto e non ho avuto voglia di andarci. e stata soltanto la voglia per veder questi luoghi del salento che mi ha spinto per andarci e adesso dico : ho fatto bene!
 
questo motivo mi spinge di non dire ai miei amici del salento “good-bye”, or “adieu”, ma:
auf wiedersehen!

 

albanian

intervistë e artistit (piktor, fotograf, esseayst, kurator) vlonjat fate velaj pas marrjes së çmimit “premio focara” me një nga kritikët më të njohur italian të artit, toti carpentieri e cila është botuar në mediat shqiptare brenda dhe jashtë vendit si dhe në original në italisht në „cronaca d’arte“ si dhe ne “la gazzetta del mezzogiorno”

pas marrjes së çmimit të parë, të edicionit të parë të konkursit “premio focara” në leçe, piktori dhe fotografi shqiptaro-austriak, fate velaj, ka dhënë një intervistë për një nga më të njohur italian të artit të pranishëm në këtë eveniment. në intervistë, velaj flet mbi rëndësinë e fotografisë dhe mënyrën sesi gjëra të thjeshta, të ngrira në celuloid, më vonë shërbejnë për të rijetuar emocione apo për të krijuar emocione të reja dhe vepra të rëndësishme artistike. për më tepër, artisti me origjinë nga vlora flet në intervistën që vijon.

toti carpentieri-cili është roli i fotografisë në ditët e sotme?

fate velaj-fotografia është si një rrëfim në formatin “jpg”, qe do të thotë qe nepermjet imazheve te tregosh ngjarje,  botën rreth nesh, persona e vende të ndryshme apo gjëra dhe fakte konkrete. të gjitha këto shprehin gëzimin që shoh dhe që ndiej përballë dukurive të shumta në botë, që mund të jenë fenomene sociale apo kulturore, aventura e udhëtime, të rëndësishme apo të zakonshme qofshin.
fotografia do të thotë zbulim dhe thellim në diçka për veten tënde, por me synimin për t’ua treguar më pas edhe të gjithë të tjerëve. për mua, fotografia është edhe dokumentim apo dëshmi e ngjarjeve shpesh fondamentale si për shembull, focara 2009 ne te cilen u bazua dhe ky konkurs. te gjitha keto situata mund të fotografohen në mënyra nga më të ndryshmet dhe kjo nuk varet vetem nga aftësitë, por edhe nga motivimi i vet artistit.  
fotografia e sotme është një mjet komunikimi mjaft i fuqishëm, i cili po rikthehet në skenë, por që për të komunikuar dhe për t’u shprehur ka nevojë për hapësira të mëdha dhe kohë të gjatë. kjo do të thotë kohë e mjaftueshme për t’u parë dhe hapësirë, sic jane mjetet e komunikimit ne mase apo galerite e artit ku duhet të ekspozohet.
duke qene se jam një artist, i pranishëm në fusha të ndryshme të artit, si piktura, esetë/ narrative, fotografia eshte nje tjeter kenaqesi e deshire e perhershme per te komunikuar qe ne te njejten kohe perben nje mix ndermjet artit tim abstrakt te piktures sic jane veprat e realizuara ne ciklin “memories from the future/ kujtime nga e ardhmja” apo “e kuqja në dhomën e gjumit”, me fotografite e realizuara nëper rrugët e europës  sic jane ato te ciklit “on the road”, të cilat e bëjnë fotografinë time mjaft objektive.
por sidoqofte, ne fotografinë time nuk mungon edhe një faktor “vërtetësie”; sepse une fotografoj gjithmonë në vendin ku ndodh ngjarja. emocionet dhe përshtypjet e mbledhura përgjatë këtyre udhëtimeve më mdohmojnë qe te shprehem sa me mire me ngjyra në kanavacë. me këtë dua të them se fotografia është për mua një mjet të shprehuri artistik, i barabartë me pikturën apo me gjinitë e tjera.

toti carpentieri-cili është raporti tuaj me fotografinë si artist dhe a është fotografia realisht një mjet kaq objektiv?

fate velaj-per mua si artist eshtë e nevojshme të jem në gjendje t’a shfrytëzoj fotografinë si një tregim i përvojës së jetuar, si një objekt shkëmbimi mes materialit artistik dhe një tjetri, siç ndodh me pikturën.
unë dokumentoj objekte, njerëz dhe vende të cilat i përdor sërish ne relacione te ndryshme përmes nje gjuhe tjeter artistike qe ne kete rast jane pikturat. operazioni pasardhes eshte qe keto imazhe te mbledhura t’i copje ne studion time ne vjene per te shfrytezuar ndjeshmerine e tyre ne versione te ndryshme ngjyrash.
më ndodh shpesh që një sërë imazhesh me vone ti shfrytezoje, sic jane fotografitë e shumta që kam bere ne werfenweng,  në malet e salzburgut, qe dhe ne kete rast i shfrytezova ne realizimin e një cikli pikturash sic eshte “fshati i vogël rezë malit te madh”.
fotografitë e shkrepura prej meje ndër ato vise të shkelura, nga afër dhe për së largu më kanë ndihmuar më vonë për t’i shfrytëzuar emocionet që ato të risjellin në kujtesë kur je larg, në studion tënde sic eshte dhe rasti i realizimit te vepres “banoret e fshatit te vogel rreze malit te madh”.
dua të shtoj këtu se fotografia per mua është si një “work-in-progress”, (proces pune gjithmonë në zhvillim e sipër) sepse shpeshhere ajo më ka ndihmuar të rikthehem pas në kohë për të shkruar ese të ndryshme sic jane “dasma e te dashures se fundit”, “hotel nacional beograd”, “velika stanica”, “tunnel of love”, “the grey vienna” etc.
rezultati i dukshëm i kësaj narrative poetike është si një imazh i pastër, por në këtë rast kemi të bëjmë me një imazh të shkruar.
fotografia gjithashtu me shton deshiren per te qene gjithmone prezent ne thellesi te vepres duke me “transportuar” nga nje gjendje shpirterore ne nje tjeter dhe më jep mundësinë të frymëzohem për të prodhuar një vepër të re arti, njësoj sikur emocionet të ushqeheshin nga një çast i jetuar në kohën që e shikoj fotografinë ashtu sic eshte dhe rasti i piktures “rapsodia e bluse se jugut”.

toti carpentieri-dhe, cilat emocione keni përjetuar në realitetin e salentos?

fate velaj-per mua, si nje njeri i rritur në anën tjetër të adriatikut dhe salento është një rajon që e kam pasur në mendje qysh në moshën 10-vjeçare. ishte koha kur jetoja në vlorë dhe qe atehere vija re se ky rajon ka një pasuri të madhe materiale e shpirtërore, si dhe një trashëgimi të vyer kulturore që përbëhet nga fjalë, tregime, muzikë, vallëzim dhe rrënojat e qytetërimeve antike. kur vizitova leçen, novolin, gallipolin, otranton etj., u përballa jo vetëm me qytete të mrekullueshme por ato janë dhe dëshmitarë periudhash te ndryshme qytetërimi dhe të mjaft tingujve mijëvjeçarë.
takova shumë njerëz dhe bisedova me ta. gjithashtu, vizitova vendet turistike dhe historike, të cilat me dhane mundesine te prek me duart e mia “historine”. aty kam ndier zërat e paraardhësve tanë të më flasin dhe të më bëjnë të ndërgjegjshëm e të vetëdijshëm për të mbrojtur me fanatizëm e me krenari vlerat tona, kulturën tonë dhe trashëgiminë nga e kaluara.
janë vlera dhe histori që meritojnë respekt, pasi zënë një pjesë të mirë edhe sa i takon identitetit tonë të përbashkët europian. mendoj se ka ende shumë nevojë për një kontakt real me brezat e kaluar, për të kuptuar më mirë historinë dhe traditat e një populli.

toti carpentieri-çfarë do të thotë për ju ky çmim që fituat në edicionin e parë të “premio focara”?

fate velaj-kur më njoftuan dhe mësova që kam fituar çmimin “focara” me fotografinë time te realizuar aty, jam ndier tepër i nderuar, pasi në këtë konkurs merrnin pjesë edhe mjaft emra të njohur të fotografisë italiane, si profesori guido cecere, nga akademia e arteve të bukura të venecias, maura parodi, presidente e start në xhenova, marco cavallini etj. provova një kënaqësi të veçantë, pasi ndjeva vazhdimësinë dhe konfirmimin e vlerave të punës sime me fotografinë artistike dhe ne pergjithesi. të fitosh një edicionin e parë të “premio focara” për fotografinë është diçka vërtet e këndshme.
mbaj mend që, kur më propozuan të shkoja në novoli për të marrë pjesë në konkurs, isha në pogradec buze liqenit te ohrit me projektin tim madhështor “europa boulevard - 100 hapa drejt europës”, një projekt, i cili fitoi zemrat e një sërë personaliteteve evropiane, si vaclav havel, imre kertezs (çmim “nobel” për letërsinë), jose manuel barroso dhe qe e kane klasifikuar si me prestigjiozin koncept ne permbushjen e sloganit „t’a bashkojme europen nepermjet kultures“. në këtë kohë isha shumë i zënë me punët e projektit dhe nuk doja të shkoja në asnjë aktivitet tjetër. ishte vetëm dëshira për të parë këto vende të salentos, që më dha shtysë të fortë për të shkuar. dhe tani them me vete: bëra mirë!
kjo eshte ajo qe me shtyn per mos tu thene miqve te mij ne salento as “good-bye” e as “adieu” por:
auf wiedersehen.