Midis Danubit dhe Nilit

Fragment nga romani NILKON

 

Një afsh i nxehtë hynte nga dritaret e hapura. Ishte mbushur java që temperaturat e larta kishin përcëlluar Vjenën. Meteorologët thoshin se kjo do të zgjaste edhe disa ditë të tjera dhe aty nga fundi i javës tjetër do të fillonte shiu.

Mora nënën time dhe dolëm një shëtitje në parkun e Schönbrunn-it. Me aparatin në qafë iu ngjitëm rrugës së pyllit nëpër Tivolipark që të çon për në Gloriette dhe herë pas here ndaloja për të fotografuar pemë e stola, ata që lexonin librat ulur, si dhe të tjerët që vraponin apo shëtisnin. Në Gloriette gjetëm pak njerëz. Ndoshta, ngaqë ishte akoma herët dhe turistët e shumtë ishin duke fjetur, ose duke ngrënë mëngjesin hoteleve. Porosita dy kafe dhe dolëm në verandë. Vjena ndriçonte nga dielli që u binte në kokë godinave. Liqeni i vogël përballë Gloriette-s ishte akoma në një ngjyrë blu të thellë, ngaqë rrezet e diellit ende nuk kishin arritur ta godisnin atë. Mes asaj bluje të thellë rosat e bardha lëviznin aq avash, saqë të krijonin përshtypjen se nuk ishin zgjuar akoma nga gjumi. Kamerieri erdhi dhe na la në tavolinë filxhanët. Duhet të ishte nga Hungaria, se theksi i së folmes së tij atë përshtypje më la.

- Nuk më shijon fare kjo kafeja e këtyre, me këtë shkumën sipër, - tha ajo.

- Je mësuar me turke, prandaj. Të të porosis ekspres? - e pyeta.

- Njësoj janë të gjitha. Edhe në Vlorë nuk pi kafe lokaleve. Më pëlqen ajo që bëj vetë.

Zbritëm kodrën nga Gloriette për te pallati perandorak dhe u futëm mes lulishteve, pemët e të cilave ishin mbuluar plot gjethe. U ulëm te stoli ynë në pritje të ketrave. Erdhën vetëm dy. Nxora qesen me lajthi nga xhepi dhe ua hodha. Ata, si të ishin duke vallëzuar e jo duke vrapuar, iu hodhën sipër dhe atë moment fillova ta shkrepja aparatin. Ndenjëm aty derisa u dukën turistët e parë kinezë dhe u kthyem në shtëpi.

Pasdite shkova një orë përpara hapjes së ekspozitës në Institutin Egjiptian të Kulturës. Pak nga pak filluan të vinin të ftuarit e parë. Fillimisht erdhën disa gra që, nga pamja, duhet të ishin egjiptiane. Dukeshin hijerënda. Të stolisura. I shihja nga vendi ku isha, aty pranë pikturës “Shikim i vëngërt” i Robert Kabas, dhe mendoja se duhet të ishin nga sërë e fisme e Egjiptit. Se ç’kishin një nur të veçantë qëndisur fytyrës, atë shikimin e qetë përhumbur ngjyrave të pikturave, si dhe qëndrimin këmbë mbi këmbë ulur në karrige me gotën e pijes në dorë. Salla filloi të mbushej. Miq të njohur e të panjohur, ardhur edhe nga qytete të tjera, të linin përshtypjen se ishin njerëz nga fusha e artit dhe e kulturës. Dr. Omran qëndronte në sallon duke pritur e falënderuar vizitorët dhe i drejtonte me buzëqeshje për nga salla ekspozitive, që mbushej e mbushej përplot. Barbara erdhi e shoqëruar me dikë. Nuk e njihja. Ishte veshur plot elegancë dhe qysh në fillim m’u duk se duhet të kishte një pozicion social të respektuar, si në Egjipt ashtu edhe në Vjenë.

- Ky është Mostafa Abdalla Aly, korrespodenti i “Al Ahram”, gazetës prestigjioze dhe shtëpisë botuese më të madhe në Egjipt, dhe dëshiron të zhvillojë një intervistë me ty, - tha ajo.

- Me kënaqësi. Ndoshta e lëmë nesër a një ditë tjetër, mbas ekspozitës, që të kemi më shumë për të folur, - iu drejtova atij.

- Më mirë pas ekspozitës, - tha ai dhe nga xhaketa nxori një kartëvizitë e ma dha.

Shkova pranë Hannes Swoboda-s, eurodeputetit të cilin e kisha ftuar të paraqiste dy piktura të tij, realizuar gjatë kohës kur kishte qenë me pushime buzë Nilit. Hannes, ashtu i qetë e me atë shikimin e tij midis hulumtimit dhe kureshtjes, më falënderoi që ia kisha paraqitur bukur punimet.

U dëgjuan tingujt e pianos. Ishte një vajzë që vinte herë pas here aty, kur ata e thërrisnin për aktivitete.

U thashë artistëve pjesëmarrës të mblidheshin pranë foltores. Diku mes të ftuarve, syri më zuri Ahmed-in. Kishte veshur një jellabiya tjetër, të gjatë, të bardhë. “Siç duket, duhet të jetë rregulli ashtu, si protokollare”, - thashë me vete tek e ndiqja kur, me tabakanë plot pije, lëvizte nëpër sallë, duke u shërbyer të ftuarve në atë vapë të përngjashme me atë buzë Nilit. Erdhi tek unë. E pashë përsëri nga koka te këmbët. S’e kisha kuptuar akoma përse, qysh në fillim, më krijoi idenë se ishte vetë Egjipti, gamilet e tij, me një e me dy gunga, uji i Nilit, rëra e shkretëtirës. Kishte diçka që të mbante fiksuar me atë pamjen e tij, atë qafën e gjatë dhe lëvizjet elegante si të gjirafës sa herë të zgjaste tabakanë, por që sot nuk më tha të përhershmen: kafe, çaj apo lëng frutash?

Mora gotën e ujit nga tabakaja e tij dhe iu afrova dr. Omran-it.

- Ndoshta është momenti të fillojmë hapjen, - i thashë.

- Ja, të presim edhe pak se po vjen ambasadori.

Nuk zgjati shumë dhe ai erdhi. Iu drejtuam foltores. Dr. Omran trokiti disa herë te mikrofoni, si t’u thoshte njerëzve “Vini re!”. Filloi të fliste me atë qetësinë e tij evidente, duke buzëqeshur e falënderuar të gjithë ata, egjiptianët e Vjenës, miq të Egjiptit e, së fundmi, artistët.

Erdhi radha ime. Nuk kisha emocione. U fola shkurt për idenë e urës lidhëse, ftesën e ardhur nga kjo sallë e ngrohtë atë ditë të ftohtë, kur dielli i parë i janarit çau atë cipën e trashë gri, që për ditë të tëra e kishte bërë si anemik qytetin, ia kishte zverdhur e bërë njolla-njolla fytyrën, si gjethet e rrëzuara vjeshtës së kaluar, duke e hequr këmbën zvarrë, mbërthyer fort nën dhimbjet e shiatikut dhe artritit të gjunjëve. Fillova të flisja për nismën e re, që nga metropoli buzë Danubit do udhëtonte drejt atij buzë Nilit. Për artistët që iu bashkuan, e përqafuan dhe e shoqëruan idenë drejt kësaj salle dhe që në nëntor do ta çonin në Kajro. I prezantova të gjithë, një nga një. Prejardhjet e tyre artistike, veprat e paraqitura.

Robert Kabas qëndronte pranë dritares. Ia bëra me dorë të vinte të thoshte diçka. Më tundi kokën si mohim. Robert-i është i heshtur. Me të mund të bësh një udhëtim rreth globit dhe ai të thotë fjalë sa për të mbushur një faqe libri. Iu drejtova Klaus-Joachim Keller. Erdhi. Foli ato fjalët tipike për të, plot intermexo, si tingujt e muzikës që nxirrte violonçeli i tij sa herë e mbështeste atë te qafa.

Në fund, fjalën ia dhashë Lakis Jordanopoulos, këngëtarit të grupit muzikor “Lakis and Achwah” dhe fytyrës së famshme të televizionit austriak, i cili prej shumë vjetësh moderon emisionin për të huajt të dielave. Lakis dukej që s’e kishte për herë të parë të folurën përpara publikut. Me atë buzëqeshjen poshtë mustaqeve nga ku dukeshin dhëmbët e mirëmbajtur, me atë shkëlqimin e syve që ndriçonte brenda syzeve me skelet kauçuku, me atë qëndrimin si ta përqafonte sallën, filloi të fliste për metropolet buzë Danubit, për Vjenën, Bratislavën, Budapestin e qytete të tjera, miqtë artistë me të cilët kishte kënduar ndër vite, ardhur nga qytetet ku lumi muzikor i lag dhe herë pas here i përmbyt me tejngopjen e kulturës që mbiprodhon, duke u përqendruar së fundmi te Vlora ime, ujërat blu të së cilës më ishin përzier fort me ato të kaltra të Danubit, si dhe me verdhësirat e Nilit.

Lakis filloi të këndonte. Fillimisht u dëgjua si nën zë. M’u kujtua që atë këngë e kisha dëgjuar edhe herë të tjera në koncertet e tij. Zëri filloi t’i merrte tingujt e gurgullimave që dalin nga thellësia e ujërave të Mesdheut, diku mes ishullit të Sazanit, Korfuzit, Itakës, Kretës, si dhe atij të Qipros, nga shkuma e dallgëve të së cilës u ngrit mbi det perëndia e bukurisë, Afërdita.

Kërkova nëpër sallë nënën time, që ka të njëjtin emër, dhe sytë ma kapën ulur hijerëndë pranë grave egjiptiane. Vazhdonte Lakis të zinte në gojë njëri pas tjetrit emrat e ishujve të Mesdheut, ata që i dilnin përpara kur, me sy mbyllur, udhëtonte me këngën e tij rrugës për në Egjipt dhe i hapi ata në momentin që u përplasën me molin e Aleksandrisë.

U kthye nga unë.

Më kapi dorën. Më afroi pranë vetes. Fillimisht, mendova se do të fliste për pikturat e paraqitura, por, pasi bëri një pauzë, filloi:

- Mos e harro nga u nise! Mos e harro Vlorën! Ajo do të ngelet Itaka jote.

Me dorën time akoma shtrënguar, me sytë e humbur diku, nëpër shkumën e bardhë të dallgëve të Mesdheut, drejtoi dorën tjetër nga piktura ime “Shtëpia buzë detit”, që e prezantoja për herë të parë dhe, me sytë mbytur te ngjyra blu e thellë e saj, filloi të recitonte pjesë nga “Itaka”, poezia e Konstantinos Kavafis, poetit të madh nga Aleksandria e Egjiptit.

 

…shko e shikoji qytetet e Egjiptit,

por mos e hiq Itakën nga sytë,

rikthimi yt atje është i parapërcaktuar dhe

mos e merr me ngut udhën,

le të zgjasë edhe disa vjet më shumë,

e të rikthehesh i plakur në ishull,

i pasur në kujtime.